تاریخ استرالیا:
بر پایه شواهد به جای مانده، حدود چهل و دو هزار سال پیش گروهی از مردمان شکارچی جنوب آسیا، برای یافتن غذا و شکار حیوانات، اندک اندک شروع به مهاجرت به سرزمینهای جنوبی تر نمودند و از راه جزیرهها و کانالهایی که آسیا را به شمال استرالیا وارد میکند به شمال کوئینزلند وارد شدند و سپس با پراکنده شدن در سراسر استرالیا، قبایل مختلف بومیان استرالیا را پای نهادند. این مردمان، دهها هزار سال بدون ارتباط با سایر مناطق جهان در این سرزمین زیستهاند.
پیشینه تاریخی تلاش برای دستیابی به سرزمینهای ناشناخته در جنوب خاوری آسیا و نیز اقیانوسیه به هزاره نخست پس از میلاد بازمیگردد. در این دوره هندیهای بودایی و هندو اقدام به استعمار جزیرههای اندونزی و فراتر از آن کردند و تا جزیره لومبوک هم پیش رفتند. اما با لشکرکشی مسلمانان به هند در سده پانزدهم میلادی، پیش روی آنها در این منطقه هم متوقف شد. مهاجر نشینی در جزیرههای این منطقه از سوی چینیها در سده نهم میلادی آغاز شد. بازرگانان چینی در اوایل سده پانزدهم با سوماترا، جاوه و ماکاسار در سلبز داد و ستد میکرند. در نهایت این بازرگانان قایقهای بسیار بزرگ ماهیگیری خود را تا به کرانههای شمالی استرالیا گسیل داشتند. سر انجام در سال ۱۳۴۲ در نتیجه دگرگونی در حکومت پکن و روی کار آمدن گروهی که با بازرگانان خارجی مخالف بودند جلوی پیشرفت چینیها به دریاهای جنوب نیز گرفته شد.
نخستین بار هلندیها در سال ۱۶۰۶ میلادی شبه جزیره کیپ یورک (Cape York Peninsula) در شمال کوئینزلند را اکتشاف کردند و در دهههای بعد، بیشتر مناطق شمالی و غربی استرالیا را مشاهده و ثبت نمودند. آبل تاسمان هلندی نام این سرزمین را هلند نو گذاشت.هلندیها خود علاقه چندانی به سکونت در هلندنو نشان ندادند و این سرزمین تا چندین دهه بعد دست نخورده باقیماند.
در سال ۱۷۷۰ م. کاپیتان جیمز کوک دریانورد بریتانیایی، نواحی اطراف سیدنی در شرق استرالیا را اکتشاف و ثبت کرد. کاپیتان آرتور فیلیپ در ۱۸ ژوئیه ۱۷۸۸ با یازده کشتی و ۱۳۵۰ مسافر به حدود سیدنی رسید و ضمن اعلام این منطقه با نام نیو ساوت ولز به عنوان یکی از مستعمرههای بریتانیا، خود به فرمانداری آن برگزیده شد. بریتانیاییها در دید اول به استرالیا به عنوان سرزمینی دوردست و خشک برای تبعید محکومین و زندانیان نگاه میکردند. به همین دلیل بیشتر مسافران اولیه، به اجبار به منطقه ولز جنوبی تازه آمدند. اما ساکنان دیگر ایالتها بیشتر به اختیار خود به سرزمین تازه مهاجرت کردند.
در سال ۱۹۰۰ میلادی، ملکه ویکتوریا طی قانونی به استرالیا استقلال سیاسی اعطا کرد. استقلال کشور استرالیا بهطور رسمی در روز اول ژانویه ۱۹۰۱ اعلام شد و از این به بعد استرالیا به عنوان یک قلمرو همسود یا سرزمینی با حکومت مستقل اما در زمره کشورهای تحت حمایت بریتانیا درآمد. استرالیاییها از این روز به عنوان روز ملّی خود یاد میکنند. از سال ۱۹۰۱ تا سال ۱۹۲۷ که کانبرا ساخته شد، فدراسیون استرالیا، ملبورن را پایتخت موقت کشور قلمداد میکرد.
این کشور در جنگ جهانی اول به عنوان حامی بریتانیا جنگید و «ارتش مشترک استرالیا و نیوزلند» یا به اختصار روز اَنزَک در نبرد گالیپولی در ترکیه امروزی شرکت کرد. در مجموع بیش از شصت هزار استرالیایی در خلال جنگ جهانی اول کشته شدند. در جنگ جهانی دوم مناطقی از شمال و شرق این کشور توسط ژاپنیها بمباران شد و نیروهای آمریکایی در این کشور پیاده شدند. اما استرالیا از صدمات این جنگ به کنار ماند. طی قانونی در سال ۱۹۸۶ استرالیا بهطور رسمی دخالت پادشاهی متحده را در امور سیاسی و نظامی این کشور پایان داد، استرالیاییها در ۶ نوامبر ۱۹۹۹ با رأی اکثریت (۸۲٪ آرا) رأی به تحت قیمومیت بودن ملکه دادند تا همچنان ملکه انگلیس برایشان «فرماندار کل» تعین کند.
جغرافیا
استرالیا که همچون جزیرهای بزرگ در اقیانوس آرام واقع شده، از نظر زمینشناسی کهنترین خشکی جهان بهشمار میآید. استرالیا اقیانوس آرام جنوبی را از اقیانوس هند جدا میکند. درازای سرزمین اصلی از شمال تا جنوب ۳٬۱۳۵ کیلومتر و پهنای آن از شرق به غرب ۳٬۷۸۲ کیلومتر است. استرالیا ۲۵٬۷۶۰ کیلومتر مرز دارد که تماماً مرز آبی است.
کشور استرالیا با داشتن ۷۵۵ گونه متنوعترین کشور در جهان از لحاظ زیستبوم است.
جنوبگان
استرالیا با ادعای مالکیت نزدیک به ٪۴۰ از جنوبگان، سرمایهگذاری چشمگیری روی پروژههای پژوهشی در این قاره انجام داده است. بر پایه برنامه راهبردی ۱۰ ساله پژوهشی این کشور در جنوبگان، استرالیا تمرکز ویژهای بر پژوهشها در این بخش دارد. یکی از دلایل اصلی این پژوهشها، ارتباط تنگاتنگ اکوسیستم جنوبگان و استرالیا است. این کشور، چهار ایستگاه پژوهشی در جنوبگان دارد و به طور میانگین ۸۰ تا ۹۰ نفر از دو کشور استرالیا و نیوزیلند در آنها زندگی میکنند.
مردمشناسی
بیشتر استرالیاییها در نزدیکی خط ساحلی زندگی میکنند. در اینجا تصویر گلد کوست است.
جمعیت استرالیا در ژوئیه ۲۰۱۵ بهطور تقریبی ۲۲٬۷۵۱٬۰۱۴ نفر بودهاست. و با تراکم نسبی ۳/۱۴ نفر در هر کیلومتر مربع، یکی از پایینترین ارقام میزان تراکم در جهان را دارد.[۲۳] کرانه جنوب شرق این کشور تراکم جمعیتی بیشتری نسبت به سایر نقاط دارد. یک سوم جمعیت کشور در ایالت نیو ساوت ولز و یک چهارم دیگر در ایالت ویکتوریا به سر میبرند. میانگین نرخ رشد جمعیت در سال ۱/۲۲۱ است و تقریباً در هر دو دقیقه یک نوزاد در این کشور زاده میشود.
بومیان استرالیا حدود نیم میلیون نفر تخمین زده شدهاند که دو و نیم درصد جمعیت کل کشور را تشکیل میدهند.
ایالتها و شهرها
لازم است ذکر شود استرالیا پنجمین قاره ازنظر بزرگی است.
استرالیا از شش ایالت و دو سرزمین یا قلمرو (territory) تشکیل شدهاست که اختیاراتشان کمتر از ایالتهاست. ایالتها و قلمروهای استرالیا عبارتاند از:
- ایالت نیو ساوت ولز (NSW) یا ولز جنوبی تازه که مرکز آن سیدنی است.
- ایالت کوئینزلند (QLD) که مرکز آن بریزبن است.
- ایالت استرالیای جنوبی (SA) که مرکز آن آدلاید است.
- ایالت تاسمانی (TAS) که جزیرهای است در جنوب شرقی سرزمین اصلی و مرکز آن هوبارت است.
- ایالت ویکتوریا (VIC) که مرکز آن ملبورن است.
- ایالت استرالیای غربی (WA) که مرکز آن پرت است.
- قلمرو سرزمین شمالی (NT) که مرکز آن داروین است.
- قلمرو پایتختی استرالیا (ACT) شامل شهر کانبرا و اطراف آن.
شهرها
ادیان و مذاهب
تا پیش از ورود اروپاییان به استرالیا، مردمان بومی این سرزمین از آیین دیرینه و بدوی خود پیروی میکردند، ولی امروزه برخی از این بومیان به مسیحیت گرویدهاند. مسیحیت را اروپاییان به استرالیا آوردند و با آغاز مهاجرت به این سرزمین فرقههای گوناگون مسیحیت، در آنجا به فعالیت پرداختند. در سده بیستم، با مهاجرت شمار اندکی از آسیاییها از چین، آسیای جنوب شرقی، هند و خاورمیانه، آیینها و ادیان بودایی، اسلام، یهودی و بهائی به آن راه یافتند. در استرالیا دین از حکومت جدا بوده و طبق قانون، دین و مذهب آزاد بوده و هر کس میتواند آئینهای ویژه دینی خود را آزادانه پیگیری کند. در سال ۲۰۰۱، بیش از ۷۰٪ استرالیاییها خود را مسیحی معرفی کردهاند و بیش از ۱۵٪ نیز پیرو هیچ آئینی نبودهاند. بودائیسم و اسلام نیز هر یک با کمتر از دو درصد، در ردههای بعدی قرار داشتهاند.
اقوام
حدود ۴۰ هزار سال پیش اولین انسانها (بومیان استرالیا) از جنوب آسیا و گینه نو وارد استرالیا شدند. بر پایه اولین برآوردها جمعیت بومیان استرالیا در سال ۱۷۸۸ که اروپاییها وارد این قاره شدند حدود ۳۱۴ هزار نفر بود اما مطالعات تازهتر نشان میدهد که جمعیت بومیان میتوانسته بین ۵۰۰ تا ۷۵۰ هزار نفر و حتی تا یک میلیون نفر باشد و بیشترین تراکم جمعیتی هم بر پایه تمامی شواهد در منطقه کوئینزلند بودهاست. از جمعیت بومیان استرالیا به تدریج کاسته شده و امروزه بومیان، بخش کوچکی از جمعیت استرالیا را تشکیل میدهند. بر پایه سرشماری سال ۲۰۱۱ حدود ۳۶ درصد مردم اصلیت خود را انگلیسی ذکر کردهاند. ایرلندیها ۱۰٫۴٪، اسکاتلندی ۸٫۹٪، ایتالیایی ۴٫۶٪، آلمانی ۴٫۵٪، چینی ۴٫۳٪، هندی ۲٪، یونانی ۱٫۹٪ و هلندی ۱٫۷٪ در رتبههای بعدی قرار میگیرند. تعداد بومیان در این سرشماری ۵۴۶ هزار نفر (۲٫۵٪) بود.
زبان و خط
استرالیا زبان رسمی ندارد و زبان ملی آن انگلیسی استرالیایی است.اختلافات بسیار نامحسوسی در لهجه مناطق گوناگون وجود دارد. زبانهای دیگر مانند ایتالیایی و چینی نیز در بین مهاجران بسیار رایج است.
اقتصاد
تحصیل و آموزش عالی در استرالیا
دانشگاههای استرالیا یکی از با کیفیتترین دانشگاههای جهان است که تعداد زیادی از دانشجویان بینالمللی در آن تحصیل میکنند.
سیاست و حکومت
حزبها
احزاب عمده استرالیا عبارتاند از:
- حزب لیبرال استرالیا (ایدئولوژی: محافظه کاری)
- حزب کارگر استرالیا (ایدئولوژی: جنبش کارگری)
- حزب سبز (ایدئولوژی: محیطزیستگرایی)
- حزب یک ملت (ایدئولوژی: ضداسلام)
از سال ۱۹۹۶ تا نوامبر ۲۰۰۷ حزب لیبرال قدرت را در این کشور در دست داشت و جان هوارد به مدت یازده سال نخستوزیر این کشور بود. در انتخابات فدرال که در نوامبر سال ۲۰۰۷ برگزار شد حزب کارگر توانست رقیب خود حزب لیبرال را شکست دهد و به این ترتیب کوین راد رئیس این حزب به عنوان نخستوزیر تازه استرالیا مسئول تشکیل کابینه دولت شد.[۳۴] در ماه ژوئن سال ۲۰۱۰ پس از کنارهگیری کوین راد از مقام نخستوزیری، جولیا گیلارد که رهبری حزب کارگر را بر عهده دارد توانست به عنوان نخستین نخستوزیر زن استرالیا زمام امور را به دست بگیرددر فوریه سال ۲۰۱۳ پس از انتقاداتی که از رهبری حزب کارگر جولیا گیلارد شد و همچنین با درخواست ۳۰ درصد از اعضای حزب، ایشان با انتخابات درون حزبی برای رهبری حزب موافقت کردند که منجر به پیروزی کوین راد شد. در تاریخ ۷ سپتامبر ۲۰۱۳ و در انتخابات فدرال، جناح ائتلافی استرالیا پیروز شد و در نتیجه رهبر این حزب، تونی ابوت، به عنوان نخستوزیر آینده استرالیا انتخاب شد. وی بیست و هشتمین نخستوزیر استرالیا، محسوب میشود. پیروزی تونی ابوت به شش سال حاکمیت حزب چپگرای کار بر استرالیا پایان داد. امروز اسکات موریسون نخستوزیر استرالیا است.
دفاع
فرهنگ و هنر
تلویزیون و سینما
استرالیا دارای پنج شبکه تلویزیونی هر یک با چند کانال در سطح ملّی است که برنامههای آنها در نواحی مختلف ممکن است متفاوت باشد. همچنین شبکههای تلویزیونی پولی زیادی در این کشور قابل دریافت است. به دلیل بزرگی سرزمین استرالیا، تعداد ایستگاههای رادیویی این کشور بسیار زیاد است و بیشتر شهرهای کوچک نیز یک یا چند رادیوی محلی دارند. سینمای استرالیا بیشتر بازتاب زندگی استرالیاییها به ویژه در نقاط غیرشهری است. سینما از تفریحات مورد علاقه استرالیائی هاست و سالنهای سینمای این کشور از رونق و کثرت زیادی برخوردارند. صنعت فیلمسازی استرالیا با «داستان دار و دسته کلی» که اولین فیلم بلند ساخته شده در جهان است در سال ۱۹۰۶ در ملبورن آغاز گشت. این کشور هنرمندانی چون نیکول کیدمن، راسل کرو، کیت بلانشت، نائومی واتس، هیت لجر، هیو جکمن، ارول فلین، جودیت اندرسون، جفری راش و تونی کُلِترا و هوگو ویوینگ و اریک بانا به سینمای جهانی عرضه کردهاست. شکوفایی مجدد صنعت فیلمسازی در استرالیا به موج نوی دهه ۱۹۷۰ بازمیگردد با فیلمهایی مانند «پیک نیک در هنگینگ راک» (۱۹۷۵) به کارگردانی پیتر ویر. برخی از معروفترین فیلمهای استرالیا در عرصه جهانی پیانو، کروکودیل دندی، پریسلا ملکه بیابان، گالیپولی، مدمکس، شاین، و بابی پسر بدو ده کانو هستند.
موسیقی، رقص و نمایش
نمایی از تالار اپرای سیدنی
تاریخ موسیقی اروپایی در استرالیا به دوران ساکن شدن بریتانیاییها در این قاره برمیگردد که با خود آواهای دسته جمعی را نیز آوردند. امروزه هر شهر بزرگ، دارای سالن ارکستر و اپرا به همراه شرکت رادیویی استرالیا است. ستارگان بزرگ و رهبران ارکستر از بسیاری از کشورها مرتباً به استرالیا سفر کرده و گرد هم میآیند. استرالیا از طریق صدای رسا و بیهمتای «نلی ملبا» و «جان ساترلند» برای موسیقی جهان اقدام به جمعآوری کمکهای مالی میکند. استرالیا در زمینه موسیقی مردمی (پاپ)، راک و متال نیز هنرمندان مشهوری دارد. گروه متال ایسی/دیسی (AC/DC) و خواننده پاپ مشهور کایلی مینوگ این از دسته هستند. کایلی مینوگ که اکنون ساکن بریتانیا است در سال ۲۰۰۷ «نشان امپراتوری بریتانیا» (OBE) را به خاطر خدمات ارزندهاش به هنر موسیقی از الیزابت دوم دریافت کرد. او همچنین در یکی از قسمتهای سریال تلویزیونی محبوب «دکتر وو» (Doctor Who) نقش آفرید که در شب کریسمس سال ۲۰۰۷ از شبکه تلویزیونی بیبیسی پخش شد.
ورزش
ورزش در استرالیا به صورت جدی و گسترده پیگیری میشود و به جزئی از سبک زندگی و فرهنگ مردمان آن درآمدهاست. استرالیا از مدال آورترین کشورها در بازیهای المپیک است. شهر ملبورن به عنوان پایتخت ورزشی استرالیا، همه ساله میزبان بسیاری از رخدادهای مهم ورزشی جهان مانند مسابقات ماشین رانی جایزه بزرگ استرالیا، جام اسب سواری معروف ملبورن کاپ و نیز تنیس آزاد استرالیا است. المپیک تابستانی ۱۹۶۵ و بازیهای مشترکالمنافع ۲۰۰۶ در ملبورن برگزار شد همچنین المپیک تابستانی ۲۰۰۰ در سیدنی برگزار شد. ورزشهای گروهی پرطرفدار در استرالیا عبارتاند از: راگبی ۱۵ نفره، راگبی ۱۳ نفره، فوتبال استرالیایی (نوعی از ورزش راگبی که به فوتی هم معروف است)، کریکت و بسکتبال. علاوه بر این تیم ملی هاکی روی چمن و تیم ملی واترپولو و والیبال ساحلی بانوان این کشور هم در جمع بهترین تیمهای جهان قرار دارند. استرالیاییها در برخی ورزشهای انفرادی هم مانند گلف، شنا و دیگر ورزشهای آبی، تنیس و اسکواش هم در ردیف کشورهای درجه اول جهان قرار میگیرند. در سالهای اخیر کوشش زیادی برای گسترش ورزش فوتبال در این کشور به عمل آمدهاست از دهه ۱۹۹۰ تعداد زیادی از فوتبالیستهای شاخص استرالیایی در لیگ برتر انگلستان بازی میکنند. از جمله این بازیکنان میتوان به هری کیول، مارک بوسنیچ و مارک ویدوکا اشاره کرد.
استرالیا میزبان دو المپیک ۱۹۵۶ ملبورن و المپیک ۲۰۰۰ سیدنی بودهاست و یکی از شش کشوریست که بیش از یک بار میزبان المپیک تابستانی بودهاند. این کشور در تمام ادوار المپیک حاضر و بیش از همه در شنا و دو و میدانی موفق بوده، ضمن اینکه در پاروزنی، دوچرخهسواری و سوارکاری نیز موفقیتهایی داشتهاست. داون فریزر، مورای روز، یان تورپ، گرانت هکت و سوزی اونیل در شنا و مارجوری جکسون، بتی کاتبرت، هرب الیوت و ران کلارک در دو و میدانی از موفقترین ورزشکاران استرالیایی در المپیک بودهاند. باشکوهترین موفقیت این کشور در المپیک سیدنی به دست آمد که آنها به ۵۸ مدال (شامل ۱۶ طلا) در بیست رشته دست یافت. در المپیک آتن نیز با ۱۷ مدال طلا رده چهارم جدول مدالها را به خود اختصاص دادند.[۴۰] بازیهای کشورهای همسود هم تاکنون ۴ بار در استرالیا برگزار شده؛ ۱۹۳۸ در سیدنی، ۱۹۶۲ پرث، ۱۹۸۲ بریزبن و ۲۰۰۶ ملبورن. استرالیا با ۱۰ قهرمانی در ۱۸ دوره این مسابقات در جدول مدالها بهترین نتیجه را به دست آوردهاست. رقابتهای بینالمللی تنیس آزاد استرالیا نیز که هرساله در ملبورن برگزار میشود، یکی از ۴ گرنداسلم ورزش تنیس است. کاپ اسپ سواری ملبورن نیز به عنوان یکی از پر طرفدارترین بازیها در استرالیا شناخته میشود.
-
شناگران استرالیا در مسابقات جهانی ورزشهای آبی ۲۰۱۵.
محیط زیست